Rów Mariański jest jednym z najbardziej niezwykłych miejsc na Ziemi. Ta najgłębsza na świecie rynna oceaniczna jest położona w zachodniej części Oceanu Spokojnego, na wschód od Filipin i na południe od Japonii. Rów Mariański ma około 2550 km długości i około 70 km szerokości. Największa głębokość Rowu Mariańskiego wynosi ponad 11 km, co czyni go najgłębszym punktem na Ziemi.
Rów Mariański powstał w wyniku zderzenia dwóch płyt tektonicznych - płyty filipińskiej i płyty pacyficznej. Proces ten, zwany subdukcją, polega na tym, że jedna płyta tektoniczna zapada pod drugą, co powoduje powstanie Rowu Mariańskiego.
W rejonie Rowu Mariańskiego płyta filipińska, która jest cięższa od płyty pacyficznej, zapada pod nią na skutek ruchów tektonicznych. W wyniku tego procesu dochodzi do deformacji i rozciągnięcia skorupy ziemskiej, co powoduje powstanie Rowu Mariańskiego.
W Rowie Mariańskim dochodzi także do aktywności wulkanicznej, co wiąże się z procesem subdukcji. Podczas zapadania płyty filipińskiej pod płytę pacyficzną dochodzi do topnienia skał i powstawania magmy, która wypływa na powierzchnię ziemi w postaci wulkanów. W ten sposób powstają wulkany podwodne w Rowie Mariańskim.
Rów Mariański ciągle ulega ruchom tektonicznym i jest miejscem częstych trzęsień ziemi, w tym bardzo silnych. Proces subdukcji ma też wpływ na powstawanie łańcuchów górskich, jak np. łańcuchy wulkanów na Wyspach Japońskich.
Historia odkrycia Równiny Mariańskiej
Nazwa Rowu Mariańskiego pochodzi od Marianów, archipelagu wysp na północnym wschodzie od Filipin. Miejscowe legendy mówią o tym, że wyspy te powstały w wyniku powstania ziemi na skutek ogromnej siły, jaka wybuchła w Rowie Mariańskim.
Jednak nie było to do końca prawdą. Równina ta była znana już od dawna marynarzom i podróżnikom, ale dopiero w latach 50. XX wieku naukowcy zaczęli z nią szczegółowo się zapoznawać. W 1951 roku badania prowadził niemiecki okręt badawczy "Meteor", a w 1957 roku amerykański statek badawczy "Vickers".
Ale to badania przeprowadzone przez amerykańskiego badacza Donalda Walsha i szwajcarskiego oceanografa Jacques'a Piccarda w 1960 roku z wykorzystaniem specjalnie skonstruowanej łodzi podwodnej "Trieste", przyniosły prawdziwe rewelacje. Wtedy też po raz pierwszy zbadano największą głębokość Rowu Mariańskiego, o nazwie Przełęcz Challengera (Challenger Deep).
Budowa Równiny Mariańskiej
Rów Mariański jest częścią granicy pomiędzy dwoma płytami tektonicznymi - płyta filipińska na zachodzie i płyta pacyficzna na wschodzie - co powoduje, że jest to obszar aktywny sejsmicznie i wulkanicznie. Proces ten, zwany subdukcją, polega na tym, że jedna płyta tektoniczna zapada pod drugą, co powoduje powstanie Rowu Mariańskiego.
W rejonie Rowu Mariańskiego płyta filipińska, która jest cięższa od płyty pacyficznej, zapada pod nią na skutek ruchów tektonicznych. W wyniku tego procesu dochodzi do deformacji i rozciągnięcia skorupy ziemskiej, co powoduje powstanie Rowu Mariańskiego.
Co odkryto w Rowie Mariańskim?
Ponieważ Rów Mariański jest bardzo głęboki i trudno dostępny dla ludzi, badania jego dna są dość trudne i wymagają specjalistycznego sprzętu i technologii. Jednakże, naukowcy dokonali już kilku odkryć w tym obszarze.
W 1960 roku, Jacques Piccard i Don Walsh dokonali zanurzenia w wyjątkowo głębokiej części Rowu Mariańskiego, osiągając głębokość 10 916 metrów. W trakcie tej wyprawy udało im się zebrać próbki wody i mułu z dna Rowu.
W 2012 roku naukowcy z Japonii ogłosili odkrycie bakterii, która zdolna jest do przetrwania w ekstremalnych warunkach panujących na dnie Rowu Mariańskiego. Bakterie te przetrwały w próbkach mułu z pobranych z głębokości ponad 10 tysięcy metrów.
Ponadto, w trakcie badań Rowu Mariańskiego naukowcy zdołali zidentyfikować różne gatunki ryb i innych organizmów morskich, które przystosowały się do życia w tych ekstremalnych warunkach. W ostatnich latach naukowcy również odkryli występowanie kominów hydrotermalnych na dnie Rowu, które służą jako siedliska dla różnych gatunków organizmów morskich.
Ciśnienie wody na dnie Rowu Mariańskiego
Ciśnienie w Rowie Mariańskim jest jednym z największych na Ziemi. W najgłębszym punkcie Rowu Mariańskiego, Przełęczy Challengera, ciśnienie wynosi około 110 megapaskali (MPa), co odpowiada około 1 100 atmosfer lub 16 000 funtom sile na cal kwadratowy (psi).
Aby zrozumieć skalę tego ciśnienia, można porównać je do ciśnienia, jakie panuje na poziomie morza, które wynosi około 0,1 MPa, czyli około 1 atm lub 14,7 psi. Ciśnienie w Przełęczy Challengera jest więc ponad tysiąc razy większe niż ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza.
Tak wysokie ciśnienie jest jednym z powodów, dla których badanie Rowu Mariańskiego jest tak trudne i wymaga specjalnego sprzętu i technologii. Samo zanurzenie pojazdu badawczego na taką głębokość jest ogromnym wyzwaniem technicznym, ponieważ należy zapewnić nie tylko bezpieczeństwo załogi, ale także ochronę przed ekstremalnymi warunkami na dnie Rowu, takimi jak ciśnienie, niskie temperatury i brak światła.
Aktywność sejsmiczna i wulkaniczna w Rowie Mariańskim
Rów Mariański jest obszarem aktywnym sejsmicznie ze względu na swoje położenie na granicy płyt tektonicznych - płyty filipińskiej i pacyficznej. Na skutek ich ruchów, w okolicach Rowu Mariańskiego dochodzi do licznych trzęsień ziemi i erupcji wulkanów podwodnych.
Jednym z bardziej znanych wulkanów w rejonie Rowu Mariańskiego jest Czapek, który jest jednym z najgłębiej zanurzonych wulkanów na Ziemi. Innym znanym wulkanem jest Ciefu, który jest aktywny i w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat kilkukrotnie wybuchał.
Rów Mariański jest także znanym miejscem dla badaczy, którzy chętnie eksplorują jego dno. Znajdują się tam unikalne ekosystemy, a także skarby geologiczne, takie jak kopalne skamieniałości, minerały i cenne metale.
Niestety, aktywność sejsmiczna w rejonie Rowu Mariańskiego może mieć poważne konsekwencje dla pobliskich obszarów lądowych. W przeszłości dochodziło tam do poważnych trzęsień ziemi, które spowodowały ogromne szkody w pobliskich krajach, takich jak Japonia i Filipiny.
Mimo to, Rowu Mariańskiemu nie brakuje chętnych badaczy i turystów, którzy są zafascynowani jego bogactwami i tajemnicami. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak roboty podwodne i zaawansowane systemy mapowania, naukowcy i badacze nadal odkrywają nowe tajemnice związane z tym fascynującym regionem.
Oto kilka ciekawostek związanych z Rowem Mariańskim:
- Nazwa Rowu Mariańskiego pochodzi od Marianów, archipelagu wysp na północnym wschodzie od Filipin.
- Największa głębia Rowu Mariańskiego to punkt o nazwie Przełęcz Challengera (Challenger Deep), który jest jednocześnie najgłębszym miejscem na Ziemi. Został on zbadany po raz pierwszy w 1960 roku przez amerykańskiego badacza Donalda Walsha i szwajcarskiego oceanografa Jacques'a Piccarda.
- W Rowie Mariańskim panują skrajne warunki atmosferyczne i wodne. Na dnie Rowu ciśnienie jest około tysiąc razy większe niż na powierzchni ziemi, temperatura wynosi zaledwie kilka stopni powyżej zera, a brak światła uniemożliwia fotosyntezę.
- W Rowie Mariańskim żyją niezwykłe organizmy, które przystosowały się do skrajnych warunków życia. Są to m.in. krewetki bez oczu, wyjątkowo odporne bakterie oraz ryby głębinowe, jak np. kaczuszka morska.
- Rów Mariański jest obszarem aktywnym sejsmicznie i wulkanicznym. W 1952 roku doszło tam do trzęsienia ziemi o sile 8,6 stopnia w skali Richtera, które wywołało ogromne tsunami. Na dnie Rowu znajduje się również wiele aktywnych wulkanów podwodnych, które wyrzucają gorącą wodę i substancje mineralne.
- W 2012 roku amerykański reżyser James Cameron zanurzył się w Rowie Mariańskim na głębokość ponad 10,9 km, korzystając z pojazdu podwodnego Deepsea Challenger. Była to druga w historii tak głęboka ekspedycja badawcza w Rowie Mariańskim po badaniach przeprowadzonych przez Piccarda i Walsha w 1960 roku.
By (AI)
